Bebek doğduğu andan itibaren çevresindeki cisimleri emme yeteneğine sahiptir. Bu yetenek doğanın bebeğe verdiği olağanüstü bir ödüldür. Beslenme ancak bu sayede mümkün olur ve bebek anne memesinden gerekli besinleri böylece alır. Zeka, yürüme, oturma, konuşma gibi beceriler henüz gelişmemiş olsa da emme, bir refleks olarak doğumdan itibaren vardır. Bu nedenle yenidoğan çevresindeki tüm cisimleri emer. Bebek büyüdükçe ve hareket kabiliyeti kazandıkça yakın çevresine ulaşır. Emekleme ve yürüme dönemlerinde ise artık halı ve döşeme üzerinde bulduğu çok küçük cisimleri ele geçirir ve ağıza götürür. Kısacası tehlikelerin boyut ve sayısı artar. Çocuk büyüdükçe kendi gereksinimlerini kendisi karşılamya başlar. Susadığında sıvıları içer, ancak tehlikenin boyutlarını kavrayamaz. Ağıza aldığı maddeyi yutar, zararlarını düşünemez.
Bu tehlikeli maddeler nelerdir? Ağza götürülen, besin dışında vücut için yabancı olan madde ve cisimler nelerdir?
Yutulan veya içilen zararlı maddeler 2 grupta incelenebilir.
- Katı maddeler
- Sıvılar
Vücut için zararlı sıvıların içilmesi:
Evlerimizdeki birçok sıvı madde bebeklerimizin yaşamını tehdit eder özellikleri taşımaktadır. Örneğin bulaşık makinesi deterjan ve yağ çözücüleri, çamaşır suları, mutfak ve banyo temizlik maddeleri, kireç çözücüler gibi. Bu sıvılar genellikle alkali karakterdedir. Ambalajlı ve markalı ürünlerin yakıcı etkisi daha az olduğu halde açıkta satılan kimyasal temizlik sıvıları insanlar için zararlı maddelerdir.
Boya ve boyacılıkta kullanılan kimyasal maddelerin yanlışlıkla içilmesi sık görülen bir başka durumdur. Boya ve tiner gibi tahriş edici ve dokuyu yakıcı sıvılar kimyasal yapıları nedeniyle zehirleyici maddelerdir. Bu zehirler kısa sürede, ani etki gösterebildiği gibi içerdikleri kurşun gibi maddelerin emilimi sonucu yavaş ve kronik olarak beyin, sinir sistemi, karaciğer ve böbrek gibi organlarda hasar oluşturabilir.
Bebek ve çocuğun evde kolaylıkla ulaşabileceği yerlerde ve çekici ambalajlarda duran maddeler yanlışlıkla içildiğinde yemek borusu ve midenin yanması sonucu ortaya çıkar. Yanık, iltihap ve mukozadaki hasar, zararlı sıvının içilmesinden günler veya haftalar sonra yemek borusunda yavaş yavaş daralmaya yol açar. Bebek sürekli kusmaya başlar, beslenme bozulur.
Teşhis ve Tedavi Yöntemleri: Endoskopik inceleme sayesinde yanık ve hasarın derecesi anlaşılır. Ana tedavi ağızdan beslenmenin kesilmesi ve çeşitli ilaçların damardan serum içinde verilmesidir. Rontgen çekilerek akciğer ve sindirim sistemindeki bozukluklar araştırılır. Daralan yemek borusu endoskop yardımı ile açılır. Ağır olmayan yemek borusu yanığının tedavisi son derece başarılı olduğu halde ciddi daralmalarda birkaç kez dilatasyon adı verilen yemek borusunun genişletilme işlemi yapılmaktadır. Günümüzde Çocuk Gastroenteroloji (Sindirim, Karaciğer ve Beslenme Hastalıkları) uzmanlığındaki gelişmeler sayesinde tüm bu tedavi yöntemleri kolaylıkla uygulanabilmektedir.
Önleme:
Zararlı kimyasal maddelerin çocukların ulaşamayacağı yerlerde saklanması.
Bu maddelerin açıkta ve ambalajsız satılmaması.
Ambalajların çocuklar için çekici olmaması.
Kimyasal maddelerin içeriğinin standartlara uygunluğunun sağlanması.
Tehlikeli maddelerin ambalaj ve kapaklarının güvenli olması.
Bu sıvıların evde günlük hayatta kullandığımız kap ve şişelerde saklanmaması.